مخالفت همزمان آمریکا، روسیه و ایران با عملیات نظامی ترکیه در خاک سوریه

بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی خبرگزاری‌های روس، روسیه بار دیگر با عملیات احتمالی ارتش ترکیه در سوریه مخالفت کرده است. خبرگزاری تاس به نقل از الکساندر لاورنتیف، فرستاده روسیه در سوریه نوشت که روسیه عملیات نظامی احتمالی ترکیه در سوریه را غیرعاقلانه می‌داند زیرا می‌تواند اوضاع را تشدید و بی‌ثبات کند.

نماینده روسیه روز چهارشنبه برای گفتگو با ترکیه، ایران، حکومت سوریه و نمایندگان شورشیان سوری در نورسلطان پایتخت قزاقستان حضور داشت. همزمان نیروهای آمریکایی در سوریه اعلام کرده‌اند که در جریان یک عملیات موفق به دستگیری هانی احمد الکردی یکی از سران داعش شده است که ر بخش عملیات نظامی و ساخت بمب مهارت داشت.

آنکارا بر عزم خود برای حمله به شمال سوریه اصرار دارد و می‌گوید که برای مقابله با کردهای سوریه باید وارد عمل شود زیرا واشنگتن و مسکو نتوانستند وعده‌های خود مبنی بر عقب راندن «ی پ گ» به ۳۰ کیلومتری از مرز ترکیه را محقق کنند. ی پ گ بزرگترین گروه کردی سوری است که اشتراکات فکری زیادی با گروه پ ک ک که در مناطق کردنشین ترکیه فعالیت می‌کند دارد. 

کردهای سوریه که دارای پیوندهایی با کردهای ترکیه مخالف آنکارا هستند، چند سالی است که با حمایت آمریکا دولتی خودمختار در شمال سوریه برپا کرده‌اند، ترکیه دولت خودمختار کردها در شمال سوریه را خطری برای یکپارچگی ارضی خود و تهدیدی برای امنیت خود توصیف می‌کند.

ترکیه پ ک ک را یک گروه تروریستی می‌داند و بیش از چهار دهه است که در یک درگیری نظامی پر تلفات با این گروه کرد به سر می‌برد. ترکیه اخیرا نیز سوئد و فنلاند را متهم به حمایت از پ ک ک کرده است و مانع عضویت این دو کشور در سازمان ناتو شده است.

اردوغان چند روز پیش به صراحت گفته بود:«ما مصمم هستیم که مرحله تازه‌ای را برای شکل‌گیری یک منطقه امن به عمق ۳۰ کیلومتر در مرزهای جنوبی ایجاد کنیم. ما تل رفعت و منبج را از وجود تروریست‌ها پاک خواهیم کرد و همین‌ کار را قدم به قدم با مناطق دیگر هم انجام خواهیم داد.»

به نظر می‌رسد یکی از اهداف ترکیه در انجام عملیات نظامی در شمال سوریه، انتقال صدها هزار آواره سوری ساکن در ترکیه به این مناطق و اسکان آنها در شمال سوریه است تا به این شکل مشکل خود را با بخش بزرگی از آوارگان سوری در خاک خود حل کند.

مخالفت مشترک روسیه، آمریکا و ایران با تصمیم ترکیه

روز ۲۴ آوریل امسال نیز دولت ترکیه اعلام کرد که آسمان خود را بر روی هواپیماهای روسیه به مقصد سوریه بسته است. موضوعی که در کنار بستن آسمان اروپا بر روی هواپیماهای روس، ضربه‌ای به موقعیت و موضع روسیه را در سوریه بود. از همان زمان گمانه زنی‌ها از افزایش تمایل ترکیه به مداخله نظامی در سوریه حکایت داشت.

ایران و روسیه دو پشتیبان اصلی حکومت سوریه هستند که از افزایش نفوذ و حضور نظامی ترکیه در خاک سوریه ناراضی هستند. همزمان «نیروهای دمکراتیک سوریه» وابسته به ی پ گ در شمال سوریه که حکومت خودمختاری تشکیل داده‌اند، از متحدان آمریکا در مبارزه با داعش هستند و آمریکا نیز از حضور بیشتر ترکیه در شمال سوریه و مقابله با کردها ناخرسند است.

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا اواخر ماه مه در نیویورک با مولود چاووش‌اوغلو،‌ وزیر خارجه ترکیه ملاقات کرد. او در این دیدار مخالفت آمریکا را با حمله جدید نظامی ابراز کرد، از این جهت که این حمله می‌تواند جبهه ضد داعش را به خطر بیندازد.

زهرا و نبل؛ نگرانی‌های ایران

ایران آشکارا با عملیات‌های نظامی ترکیه در سوریه مخالف است و از نیروهای سوری نزدیک به ترکیه با عنوان «نیروهای تروریست وابسته به ترکیه» نام می‌برد. یکی از نگرانی‌های ایران تغییر بافت جمعیت در شمال سوریه با اسکان پناهنجویان سوری ساکن در ترکیه است و نگرانی دیگر تهران موقعیت دو شهرک شیعه نشین نبل و الزهرا واقع شده میان تل رفعت و حلب است.

تل رفعت شهری است که ترکیه صراحتا از آن به عنوان یکی از اهداف عملیات خود نام برده است، شهری که تا حلب تنها ۴۰ کیلومتر فاصله دارد و میان این دو شهر، شهرک‌های شیعه نشین نبل و الزهرا واقع شده‌اند.

ایران برای رفع محاصره این دو شهرک شیعه نشین از مخالفین سوری مورد حمایت ترکیه، بیش از سه سال مبارزه کرد و در انتها با آزاد کردن بیش از ۱۵۰۰ نفر از زندانیان مخالف بشار اسد، موفق به پایان محاصره این دو شهرک استراتژیک و محافظ حلب شده بود.

نزدیکی کردها به دولت اسد

سه شنبه هفته گذشته نیروهای دموکراتیک سوریه (نیروهای کرد) پس از نشست فرماندهی خود اعلام کردند که اولویت آنها کاهش تنش در نزدیکی مرز با ترکیه است، اما در صورت حمله ترکیه برای یک جنگ طولانی آماده می‌شود.

در بیانیه نیروهای دموکراتیک سوریه آمده است: «در این نشست آمادگی نیروهای دمکراتیک سوریه برای هماهنگی با نیروهای دولت سوریه برای مقابله با هرگونه تهاجم احتمالی ترکیه و حفاظت از اراضی سوریه در برابر اشغال تایید شد».

سخنگوی ارتش ملی سوریه که سابقا با نام «ارتش آزاد سوریه» شناخته می‌شد، گفته است که روسیه در حال تقویت مواضع خود در نزدیکی تل رفعت، منبج، حومه جنوبی کوبانی و عین عیسی است، شهرها و مناطقی که در فاصله ۴۰ کیلومتری از مرز ترکیه قرار دارند.

سرگرد یوسف حمود به رویترز گفت: «از زمانی که ترکیه تصمیم خود را برای این عملیات اعلام کرد، رژیم سوریه و شبه نظامیان ایرانی آن بسیج شده و (در حال ارسال) نیروهای کمکی به نیروهای کرد هستند.»

مظلوم عبدی فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه نیز چند روز پیش گفته بود که دولت سوریه باید از سامانه‌های پدافند هوایی خود علیه هواپیماهای ترکیه استفاده کند و نیروهایش آماده همکاری با نیروهای سوری برای نبرد با ترکیه هستند، عبدی اما تاکید کرد که نیازی به اعزام نیروهای دولت سوریه نیست.

رویارویی محافظه‌کارانه روسیه و ترکیه در زمین سوریه

مسکو و آنکارا روابط نزدیکی دارند و ترکیه به دنبال ایفای نقش میانجیگر در جنگ روسیه در اوکراین است. اما این دو کشور در زمین سوریه از طرف‌های متضاد حمایت می‌کنند و ممکن است روابط ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه را با تنها عضو ناتو که هنوز تحریم‌هایی علیه روسیه در دست نگرفته‌ است، بحرانی کند.

مسیر برای اردوغان نیز چندان هموار نیست. اگر ترکیه نتواند موافقت هر چند ضمنی روسیه را برای عملیات خود در شمال سوریه به دست بیاورد، حمله نظامی ترکیه به سوریه تلفات و ریسک بیشتری خواهد داشت زیرا که روسیه می‌تواند نیروهای ارتش سوریه، نیروها کرد و نیروهای وابسته به ایران را تقویت کند تا ضربات سخت‌تری به ارتش ترکیه وارد کنند.

هنوز نشانه هایی از افزایش قابل توجه ارتش ترکیه در منطقه مرزی مشاهده نشده است، اما گزارش‌ها از افزایش تبادل موشک و توپ در دو هفته گذشته خبر می‌دهد.